کد مطلب:46095 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:32

گنجینه پرسمان » فلسفه و منطق

تفاوتهاي ذهن انسان و آئينه چيست؟

1ـ آئينه فقط صورتها را منعكس ميكند، هرگز حقايق نامرئي را مانند عشق وعاطفه، جرأت و شجاعت، علم و دانش در آن منعكس نميشود، اين وسيله تنها با صورتها سروكار دارد نه با معاني و مفاهيم نامرئي، در حالي كه ذهن هم صورت در آن منعكس ميشود و هم معاني.
2ـ آئينه در انعكاس صور، اشتباه ميكند، آئينه مقعر صورت را بزرگتر و محدّب صورت را كوچكتر، آئينه استوانهاي بيني را بلند، و عرض صورت را كوچكتر نشان ميدهد و در عين حال به خطاي خود پي نميبرد، و اگر هم پي ببرد قادر به اصلاح آن نميباشد، ولي اگر ذهن اشتباه كرد به خطاي خود پي ميبرد، و به اصلاح آن ميپردازد، ذهن انسان، چوب را در آب شكسته ميبيند، پس از لحظاتي ميفهمد اشتباه است. در حل مسائلي دچار اشتباه ميگردد و از طريق منطق و معيارهاي خاصي كه مبناي شناخت صحيح از ناصحيح است، اشتباه خود را اصلاح ميكند.
3ـ آئينه فقط چيزهايي را نشان ميدهد كه در برابر آن قرار دارند، ولي بر ارائه و ديدن خويش قادر نيست، در حالي كه ذهن از هر دو نوع آگاهي بر خوردار است، براي او دور و نزديك مطرح نيست، همچنانكه خود و غير خود مطرح نميباشد، زيرا داراي «غير آگاهي» و خود آگاهي است، هم غير خود را، در خود مشاهده ميكند و هم ميتواند خود را تصور كند، در فلسفه اسلامي به اين دو نوع از علم، علم حصولي و علم حضوري، يعني علم به غير و علم به نفس ميگويند.
4ـ آئينه قدرت تعميم صورتي كه در آن منعكس ميگردد، ندارد، تعميم از نظر طول و عرض و به اصطلاح توسعه افقي، در حالي كه صور ذهني از طريق تعميم، گسترش يافته و انبساط افقي پيدا مي‎كنند.
5ـ ذهن به تنهايي ميتواند صورتها را به طور افقي گسترش دهد، بلكه ميتواند به طور عمودي و عمقي نيز توسعه دهد و از طريق حس، به حقايق و معاني نامرئي كه هرگز نميتوان آنها را از طريق احساس مستقيم تحصيل كرد، دست مييابد، ما نام اين نوع شناختها را شناخت آيتي و نشانهاي ميگذاريم.

---

: آية الله جعفر سبحاني
شناخت در فلسفة اسلامي